تیغ بر جان

تیغ بر جان درآمدی بر جامعه‌شناسی تاریخی فقه شعیه و ولایت فقیه
نویسنده: شادان، آرش
  978-91-88297-94-2شابک:
نوع جلد: شوميز
ناشر: نشر باران
تعداد صفحات: 190
تعداد جلد: 1
سال چاپ: 2005
سایز کتاب: رقعي
ویرایش: اول
مکان: استكهلم
وزن: 250

کتاب «تیغ بر جان» در سه بخش تحت عناوین «حضور تاریخی فقه شیعه در ایران»، «ولایت فقها و تحولات ایران معاصر» و «تضادهای نظریه ولایت فقیه» تدوین شده است. نویسنده در مقدمه کتاب نوشته است: « نظريه‌ي ولايت فقيه در سال 1347 توسط آيت‌الله خميني در نجف مطرح شد. بر طبق اين نظريه، در زمان غيبت امام معصوم، علما تكليف شرعي دارند كه حكومت را در دست گيرند تا بتوانند امور مسلمانان را بر طبق موازين شرعي حل و فصل کنند. وی تاکید کرده است که به عقیده پیروان این نظریه: "بدون تأسيس يك دستگاه عظيم و پهناور اجرا و اداره، نمي‌توان به وظيفه‌ي اجراي احكام الهي عمل كرد." شادان با استناد به کتاب ولایت فقیه آیت­الله خمینی و نقل پاره­ای از نظریات آن، توضیح داده است: «علما، تكليف فوق را به دليل زير دارند: «قيم ملت با قيم صغار از لحاظ وظيفه، هيچ فرقي ندارد. مثل اين است كه امام (ع) كسي را براي حضانت، حكومت، يا منصبي از مناصب تعيين كند، دراين موارد معقول نيست كه رسول اكرم (ص) و امام (ع) با فقيه فرق داشته باشد.» شادان يادآوري چند نكته واضح را ضروري دانسته است که «قيم صغار، يعني سرپرست كودكان؛ حضانت، يعني سرپرستي كودكان، ديوانگان و بي‌عقلان؛ و منظور از امام، امام معصوم است نه امام غيرمعصوم و از جمله فقها.» این پژوهشگر ادامه داده است: «اين نظريه، حوزه‌هاي علميه و نيز بسياري از روشنفكران مذهبي و انديشمندان مسلمان را به خود جذب كرد و در شرايط مناسب داخلي و بين‌المللي توانست جنبش قدرتمند انقلاب اسلامي ‌ايران را باعث شود كه به برقراري حكومت جمهوري اسلامي ايران در سال 1357 انجاميد. اكنون 25 سال از حاكميت جمهوري اسلامي ‌بر اساس نظريه‌ي ولايت فقيه مي‌گذرد. دراين مدت ميزان كارايي اين نظريه در سروسامان دادن به حكومت و نظام اجتماعي ايران، براي عموم مردم تجربه شده است. كيست كه تأثير اين نظريه را در حكومت جمهوري اسلامي در هر ساعت و هر روز بر كار و زندگي خوداحساس نكرده باشد؟ چه آن امواج عظيم انسانهاي شيفته كه براي استقرار و حاكميت اين نظريه به خيابان‌ها آمدند، چه آن گروههايي كه از بركت وابسته كردن خود به اين نظريه به اهرم‌هاي قدرت دست يافتند، چه آن اقشاري كه قدرت اجتماعي از دستشان خارج شد و چه همه‌ي اميدواران به لحظه‌هاي بهتر و امن‌تر زير سايه‌ي اين نظريه.» کتاب «تیغ بر جان» به بررسی این نظریه در پهنه­ی عمل و تاثیر گذاری آن بر زندگی آحاد مردم در تاریخ اجتماعی ایران پرداخته است و می­کوشد جایگاه آنان را در جامعه­ی ایران در طول تاریخ از زمان سلطه اعراب به این سو نشان دهد.